حرفـــ دار دو

امروز به راهپیمایی رفتیم. از نیمه‌ی راه به جمعیت پیوستیم و در میان آنان مسیری را طی کردیم. راهپیمایی خیلی خوشحال‌کننده و فرح‌انگیز است. یک فعالیت دسته‌جمعی برای مسئله‌ای همگانی است. دیروز مسیری طولانی را در تاکسی گذراندم و راننده حرف‌های زیادی در این باره زد. خاطراتش را گفت و عقیده‌هایش را بیان کرد؛ آن‌طور که خیلی از راننده‌ها نطق و استدلال می‌کنند. من نیز که بسیار دوست دارم حرف مردم را بشنوم، خوب به او گوش می‌دادم و گاهی هم حرفی می‌زدم.

وزیرخارجه را هم دیدیم! تیم امنیتی، با سرعت ایشان را به جلو می‌بردند متأسفانه به خاطر حرکت سریع جمعیت و وسواس فراوان تیم امنیتی، چند نفر که دو پیرزن هم بینشان بودند، زیر دست و پا افتادند و نفهمیدم چه بر سرشان آمد. افراد زیادی خود را به آقای ظریف می‌رساندند و حرف‌های مختلفی به او می‌زدند. این عادت خوب مدتی است در بین افراد مسئول وجود دارد که بین مردم می‌آیند و به‌نظرم چیز خیلی خوبی‌ست؛ باعث می‌شود درک بهتری از جامعه و خواسته‌های مردم داشته باشند و تنها در بین اطرافیان ستایش‌گر زندگی نکنند.

پ.ن. سخنرانی آهنگین و پرشور رئیس جمهور در میدان آزادی و حرف‌های بسیار خوب ایشان هم شنیدنی بود.

پ.ن. دیروز وقتی که به آخر مسیر رسیدیم، کرایه را از راننده پرسیدم. گفت هرقدر دلت می‌خواهد بده. من هم سه هزار تومان به او دادم. در حالی که مسیری با نصف این طول را دو سال پیش با ماشین دربست، به ازای یازده‌هزار تومان طی کرده بودم!

در سال‌های دانشگاه و به ویژه این یکی-دو سال، یاد گرفته‌ام که چگونه مطلبی را برای یک عده ارائه دهم طوری که آن‌ها گمان کنند در آن موضوع چیره‌ و خبره‌ام حال‌آن‌که ممکن است تبحّر چندانی در آن نداشته باشم. به عنوان مثال امروز مطلبی را برای گروهی توضیح دادم و آن را چنان با اشکال و زیورها آراستم که افراد فکر کردند من بر آن موضوع تسلّط دارم و تلاش بسیاری برای فهم آن کرده‌ام و این نظر را در ارزیابی‌های خود نیز نوشته بودند.

حتی خودم هم وقتی به برخی از عبارات و حرکاتی که در حین ارائه‌هایم انجام داده‌ام و گفته‌ام می‌اندیشم، این فکر به سراغم می‌آید که مخاطب نوعی می‌تواند از لحن و کلامم در موقعیتی ویژه، چه برداشت دور از واقعیّتی راجع به تبحّر من در موضوع داشته باشد.

راستش را بخواهید نمی دانم این کار حیله‌گری و نیرنگ و دغل‌بازی است یا کار خوب و به‌جایی محسوب می‌شود؛ اما گمان می‌کنم در این کار رازی نهفته است و آن بیان کردن ساده و روان است. من همواره وقتی مطلبی را بیان می‌کنم ناخودآگاه زبانی ساده و قابل فهم را برمی‌گزینم و از بیان الفاظ و عبارات پیچیده و ملال‌آور می‌پرهیزم. این زبان به همان اندازه که می‌تواند نشانه‌ی ناآگاهی به نکات جزئی موضوع باشد، می‌تواند از روشنی آن پیش گوینده نیز حکایت کند. همچنان که باعث می‌شود مخاطب عام، چیزی از مطلب دستگیرش شود و به احساسی شبیه کشف و وجد دست یابد؛ به گوینده احساس نزدیکی و قرابت کند و گمان برد که مطلبی شایسته و درخور را شنیده و فراگرفته‌است.

موارد بسیاری وجود دارد که مردم انگشت به دهان و شیفته، کسی یا چیزی را تحسین و تمجید می‌کنند، بی آن که کاملا به آن واقف باشد و یا حقیقت محبوب را بشناسند و بدانند و بخواهند. نیروهای پلید هم از این خاصیت استفاده می‌کنند تا خود را نیک جلوه دهند و خلق خدا را به ظواهر مشغول بدارند و نام‌ها را به جای جان‌ها می‌نشانند، ظواهر را نماینده‌ی بواطن می‌کنند و ... .

صلح و بشردوستی تنها لبخند و بر زبان راندن واژه‌های زیبا و خوشگل نیست. صلح و بشردوستی و آزادی مشت‌های گره کرده هم لازم دارد، زندان هم لازم دارد، توهین هم لازم دارد، صبر هم لازم دارد...

پ.ن. مثل ماندلا، مثل کوروش...

بسیار پیش می‌آید که در گذرگاه زندگی مجبور می‌شویم تصمیم بگیریم. گاهی در این دوراهی‌ها و چندراهی‌ها شرایط آنقدر دشوار است که قدرت تصمیم‌گیری از انسان سلب می‌شود. گاهی نیز آنقدر مجهولات مسئله زیاد است که نمی‌توان انتخابی از سر اطمینان داشت. روش‌های علمی مخصوصی برای تصمیم‌گیری درست ارائه شده‌است که استفاده از آن می‌تواند برای افراد راه‌گشا باشد، اما در اینجا فارغ از این روش‌ها می‌خواهم به یک روش تجربی اشاره کنم که در موارد گفته شده، به من کمک می‌کند: در چنین شرایطی باید از ترس و تردید دوری جست و با توکل بر خدا هر چه زودتر یکی از راه‌ها را برگزید و در آن گام نهاد. در این صورت به زودی احساس می‌کنید که بار زیادی از دوشتان برداشته شده و می توانید در سایه‌ی آرامش بیشتر فکر، عملکرد بهتری داشته باشید.

امام علی -علیه السلام- می فرمایند:  هرگاه از كاري ترسيدي، خود را بـه كام آن بينداز. زيرا ترس شديد از آن كار، دشوارتر و زيان‌بارتر از اقدام به آن كار است. (غرر الکلم 8955)

ما ایرانی ها، همزبانان اندکی در دنیا داریم و از زبان های دیگر چیز زیادی نمی دانیم. تعداد اندکی هستند که با زبان های عربی و انگلیسی آشنایند و تعداد بسیار کمتری از آن ها قادر به برقراری ارتباط موثر با سایر ملت ها از طریق دانسته های زبانی خود هستند. قریب به اتفاق ایرانیانی که برنامه های ماهواره ای را در اختیار دارند، نمی توانند از آن برای یادگیری چیزهای تازه در مورد دنیا، کشورهای دیگر استفاده کنند و از این طریق به تدریج دنیایی تازه را در برابر خود و فرزندان خود قرار دهند. آن ها بیشتر اوقات خود را به تفریح می گذرانند و به موسیقی گوش می دهند. متاسفانه رفتار عوام مردم، که بر آن ها حرجی نیست، در کسانی که امید می رود پیشگام اصلاح باشند نیز اثر نهاده و جای امام و ماموم عوض شده است. اینها باعث می شود که تلویزیون های خارجی حقایقی را که به زبان مردم کشور خودشان بیان می کنند، در شبکه ای موازی که برای فارسی زبانان و بالاخص ایرانیان، وارونه جلوه دهند.

اما برخلاف ما، عرب زبانان از مزیت مهمی برخوردار هستند: در دنیا 24 کشور با زبان رسمی عربی وجود دارد که در گستره ی جغرافیایی گسترده ای قرار دارند و تاریخ و فرهنگ متفاوت آن ها غنای خوبی به فضای فکری جوان معاصر عرب داده است. همین طور برای یک اسپانیایی‌زبان، از اروپا گرفته تا سراسر آمریکای جنوبی، همزبانانی پیدا می شود و او می توانند زندگی کردن ها و فکر کردن های متفاوت را به سادگی ببیند و از تجربه ی فراوانی برخورداد گردد. آن ها می توانند جهانی زندگی کنند، جهانی فکر کنند و جهانی نگاه کنند.

آموختن زبان های جدید روز به روز اهمیت بیشتری برایم پیدا می کند.

پ.ن. اخیرا در دانشگاه شریف به موازات زبان انگلیسی، زبان های فرانسوی، روسی، اسپانیایی و آلمانی نیز تدریس می شود. متاسفانه این برنامه درست یک ترم بعد از آن که من درس زبان را گرفته بودم، آغاز شد و در غیر اینصورت، حتما به جای انگلیسی، یکی از این زبان ها را برای یادگرفتن انتخاب می کردم. قطع به یقین آشنایی با مقدمات یک زبان جدید فایده بیشتری نصیب دانشجویان خواهد کرد تا آموختن چند واژه جدید از یک زبان قدیمی.

پ.ن. نمی خواهم زیاد حرف بزنم و کوتاه می گویم: آموختن مناسب زبان فارسی و خواندن کتاب های پیشینیان و معاصران نیز یک زندگی جدید در اختیار ما قرار می دهد.

پ.ن. دامنه ی harfdar.ir به وبلاگ جدید متصل شد و از این پس می توانید از آن استفاده نمایید.

یکی از صحنه‌های تاریخ معاصر ایران که یادآوری آن و دیدن تصاویرش همیشه شانه‌هایم را می‌لرزاند، آنجاست که آزادگان برگشته از عراق، در حسینیه‌ی جماران، شتابان و بی‌تاب به سمت صندلی خالی امام می‌روند. آن‌ها که در اسارت و در بند دشمن خبر درگذشت رهبر محبوبشان را شنیده‌اند، حالا ناباورانه با جای خالی او روبرو می‌شوند. با معصومیتی که از برادران شهیدشان به یادگار دارند، در فراق پدر معنوی‌شان، اشک می‌ریزند و ناله می‌کنند.

صحنه‌ی عجیبی است. سرشار از عشق و احساس و مردانگی.

پ.ن.  از امام نقل است که فرموده اند: «اگر روزی اسرا برگشتند و من در میان شما نبودم، سلام من را به آنان برسانید و بگویید خمینی در فکرتان بود...»

سلام مجدد!

مدتها قبل در بلاگفا می نوشتم تا این که برای مدتی اینترنت دانشگاه با بلاگفا مشکل پیدا کرد و نمی توانستم به طور مناسب مطلبی بفرستم و یا با خوانندگان ارتباط برقرار کنم. به همین دلیل به میهن بلاگ کوچیدم و سه سال در آنجا نوشتم. تجربه ی خوبی بود و دلیلی نیز برای بازگشت نمی دیدم؛ هر چند در این مدت بلاگفا امکانات خود را تا حد قابل قبولی ارتقا داده است. تا این که آن جا را برای مدتی تعطیل کردم. حال دوباره آغاز می کنم. از همانجایی که نخستین بار آغاز کرده بودم هر چند خودم دیگر آن کسی که آن سال ها بود نیستم.

همزمان با وبلاگ قبلی، حسابم در گوگل پلاس را نیز بستم. حساب فیسبوک نیز که در همان سال‌های قدیم هنوز ساخته نشده، تعطیل شد. حالا هیچ علاقه ای در خودم نسبت به پلاس و امثال آن احساس نمی کنم. اما نسبت به وبلاگ نویسی چرا. چه جور بگویم؟ احساس می کنم وبلاگ مال من است ولی آن ها مال من نیستند. وبلاگ از جنس من است ولی آن ها از جنس من نیستند. وبلاگ «مربوط» به من است ولی آن ها نیستند. چیزی مثل رابطه ی مادری با فرزندش و یا رابطه ی شخصی با دوستی بسیار صمیمی.

هیچ چیزی جای وبلاگ را نمی گیرد!

سالم باشید و موفق